Kiedy właściwie postawić przecinek? cz.2

Kiedy właściwie postawić przecinek?

Przecinek w równoważnikach zdań, przed imiesłowami i przed spójnikiem a  

W polskiej interpunkcji żaden znak nie wprowadza takiego zamieszania jak przecinek. Zdarza się, że w tym samym miejscu jeden korektor wstawi przecinek, a inny go usunie. Na szczęście językoznawcy coraz częściej upraszczają zasady interpunkcyjne, ale sprawa wciąż nie jest łatwa, dla pewności warto więc sięgać po wiedzę. Tym razem trzy przykłady użycia przecinka ‒ w równoważnikach zdań, przed imiesłowami i przed spójnikiem a

Przecinek w równoważnikach zdań

Oddzielamy przecinkiem wszystkie równoważniki zdań podrzędnych, które zawierają bezokolicznik (czyli nieosobową formę czasownika), na przykład Wolę pracować w domu, niż jeździć do biura. Zasada ta dotyczy również równoważników wprowadzonych przez spójnik niż

Imiesłowy a przecinek

Imiesłowy przysłówkowe, czyli wyrazy, które kończą się -ąc (śpiewając) oraz -wszy/-łszy (spojrzawszy, usiadłszy), niemal zawsze muszą być wydzielone przecinkiem (wyjątek stanowi imiesłów „wyjąwszy” w znaczeniu ‘oprócz’), bo traktujemy je jak czasowniki.

Przykłady:

Umilkła, wpatrując się w pustą filiżankę po kawie.

Szła, śmiejąc się, a on, widząc to, podśpiewywał.

Zdradziwszy nam, co będzie dalej, zepsuła całą zabawę.

Szli przez las, podśpiewując.

Wielu z nich robi to samo, siedząc podobnie.

Przecinek z imiesłowami przymiotnikowymi (te z końcówkami -ący, -ąca, -ące, -ny, -na, -ne, -ty, -ta, -te, -ony, -ona, -one – mówiony, pisany, czytany garbaty, szokujący) jest trudniej, niby przecinka nie wymagają, chyba że wprowadzają dopowiedzenie:

Przykłady: 

Zachodzące słońce oślepiało siedzących.

Tutaj ciągle bawią się jakieś dzieci, nikomu nieznane.

Przecinek przed spójnikiem a

W najnowszym wydaniu Wielkiego słownika ortograficznego PWN znajdujemy następujące rozstrzygnięcia odnoszące się do tego zagadnienia:
1) Jeśli spójnik a łączy zdania przeciwstawne (a nie jego części), zawsze stawiamy przed nim przecinek, np.
Ledwie wzeszło słońce, a już zrobiło się ciepło.
Ja mówię jedno, a on drugie.
2) Jeśli spójnik a wystąpi w funkcji łącznej (tzn. możliwe jest zastąpienie go przez i), MOŻEMY postawić przed nim przecinek, np.
Spomiędzy zarośli wysunęło się stado łań, a na ich czele szedł jeleń.

Słowniku interpunkcyjnym języka polskiego prof. J. Podrackiego znajdujemy natomiast informację, że przed spójnikiem a łączącym zdania złożone zawsze stawiamy przecinek, niezależnie od tego, czy zdania te mają charakter przeciwstawny, łączny, wynikowy, uzupełniający.

Kiedy właściwie postawić przecinek? cz.1

Sprawdź inne wpisy...

Majówka jest kobietą!

Majówka jest kobietą! To czas, kiedy warto zadbać o samą siebie – zapewnić relaks dla ciała i duszy. Dlatego polecamy pięć propozycji książkowych od polskich

Czytaj dalej